ในอดีต เราใช้ประโยชน์จากป่าดิบแล้งและป่าเต็งรังโดยไม่ได้คำนึงถึงอนาคต นอกเหนือจากการเก็บผลผลิตจากป่าทั้งสมุนไพร ไม้ที่ให้สีสัน กลิ่นหอมแล้ว เรายังตัดไม้จากป่านำมาใช้สอย ทั้งนำมาปลูกบ้านอยู่อาศัย ทำเครื่องใช้ เครื่องเรือน สิ่งประดับตกแต่งบ้าน ทำไม้หมอนรางรถไฟ  แม้แต่ทำฟืน จนปัจจุบันเราต้องนำเข้าไม้เนื้อแข็งเหล่านี้จากต่างประเทศ เพราะสงวนไม้เหล่านี้ไว้โดยห้ามไม่ให้ตัดไม้เหล่านี้จากป่าต่าง ๆ อีก แต่ก็ยังมีการลักลอบตัดไม้อยู่ทั่วไปในทุกป่า โดยเฉพาะไม้คุณภาพสูงจากป่าดิบแล้งและป่าเต็งรัง

ไม้ต้นที่พบทั่วไปในป่าดิบแล้ง ได้แก่ ตะเคียนหิน Hopea ferrea, ตะเคียนทอง H. odorata, เคี่ยมคะนอง Shorea henryana, พะยอม S. roxburghii, ยางแดง Dipterocarpus turbinatus, ยางนา D. alatus, ยางปาย D. costatus, กระบาก Anisoptera costata, กระบากขาว A. scaphula, ซีหรือเต็งแดง Vatica harmandiana, ยางหนู V. odorata , มะปิน Pterygota alata , กะบก Irvingia เป็นต้น
     ส่วนไม้เด่น ๆ ที่พบทั่วไปในป่าเต็งรัง เช่น กราด Dipterocarpus intricatus, เหียง           D. obtusifolius, พลวง D. tuberculatus, เต็ง Shorea obtusa, และรัง S. siamensis เป็นต้น
     ทั้งต้นไม้ในป่าดิบแล้งและป่าเต็งรังที่มีขนาดใหญ่ จะมีอายุนับร้อยปี ซึ่งเราทราบได้จากการนับวงปีของต้นไม้นั้น วงปี (annual ring) เกิดขึ้นจากการเจริญเติบโตของต้นไม้ในรอบปีไม่เท่ากัน เนื้อไม้ที่เกิดขึ้นในฤดูฝนจะมีความหนาแน่นต่ำและค่อนข้างที่มีรูพรุนมากเห็นเป็นสีอ่อน เราเรียกเนื้อไม้ต้นฤดู (Early wood หรือ spring wood) ไม้ที่เจริญเติบโตในช่วงฤดูนี้จะโตอย่างรวดเร็วจึงทำให้เป็นสาเหตุที่เนื้อไม้ไม่หนาแน่นและมีสีที่อ่อน  ขณะที่เนื้อไม้ที่เกิดขึ้นในปลายฤดูฝนต่อฤดูแล้งจะมีความแน่นสูงเห็นเป็นสีเข้ม เราเรียกเนื้อไม้ปลายฤดู (Late wood หรือ summer wood)  เพราะไม้ที่โตในช่วงฤดูนี้จะมีการเติบโตช้าทำให้เนื้อไม้ความหนาแน่นสูงและมีสีเข้ม ในปีต่อไปการเจริญเติบโตของเนื้อไม้ก็จะเป็นเช่นนี้อีก ทำให้เกิดเนื้อไม้ที่มีสีอ่อนละสีเข้มสลับกันเป็นช่วงๆ เป็นวง เราเรียกว่า วงปี โดยไม้สีอ่อน 1 ชั้นรวมกับไม้สีเข้ม 1 ชั้นคืออายุ 1 ปีของไม้นั้นเอง

คำถาม
     - เราจะมีวิธีการสงวนรักษาป่าไม้ได้อย่างไรบ้าง

อ้างอิงจาก
ภาพวงปี http://www.baannatura.com/public/images/real_wood/small_red_pine.jpg
ข้อมูลจากhttp://www.baannatura.com/th/mat/content/detail/112.html

ไม้ยืนต้นในป่าดิบแล้งและป่าเต็งรังใช้การขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด เมื่อต้นไม้เหล่านี้ออกผลและผลแก่ก็จะหล่นจากต้น ตกสู่พื้นด้วยแรงดึงดูดของโลก เมื่อตกสู่พื้นดินที่มีความชื้นและมีความอุดมสมบูรณ์ก็จะงอกเป็นต้นใหม่ แต่ธรรมชาติได้ช่วยให้มีการกระจายพันธุ์ของต้นไม้เหล่านี้ให้ผลของต้นไม้เหล่านี้กระจายออกไปงอกยังที่อื่น ๆ ไกลจากต้นเดิม จนเกิดเป็นป่าโดยผลของต้นไม้อาจมีขนาดเล็ก เบา มีเยื่อขนาดใหญ่หุ้ม หรือมีปีก เมื่อหล่นจากต้นไม้ที่มีความสูงก็จะถูกลมพัด ให้ไปตกไกลจากต้น ผลที่มีปีกแทนที่จะตกลงมาในแนวดิ่งแบบเดียวกับการตกอิสระ ก็จะเกิดการหมุนทำให้ตกช้าลง และลมก็ช่วยพัดให้ไปตกยังที่ไกลออกไป เช่น เต็ง รัง พะยอม เหียง พลวง กราด เป็นต้น

ส่วนต้นไม้บางชนิดที่ผลไม่มีปีก เมื่อผลแก่อาจเป็นอาหารของสัตว์ทั้งนก กระรอก และสัตว์ป่าอื่น ๆ เมล็ดที่ปนอยู่ในมูลของสัตว์เหล่านี้ ทำให้เกิดการกระจายพันธุ์ได้มากและไกลออกไปอีก 

วิดีทัศน์เรื่อง ลูกไม้ไกลต้นได้อย่างไร

คำถาม
     - ถ้าผลของต้นไม้ในป่าทั้งหมดไม่มีปีก นักเรียนคิดว่าสภาพป่าในปัจจุบันจะเป็นอย่างไร
     - เฮลิคอปเตอร์กระดาษหรือผลไม้มีปีกจำลอง มีการเคลื่อนที่อย่างไร เพราะเหตุใด

สถานีวิจัยสิ่งแวดล้อมสะแกราช เป็นสถานที่เพื่อการวิจัยด้านสิ่งแวดล้อมและนิเวศวิทยาป่าเขตร้อน โดยเฉพาะป่าดิบแล้งและป่าเต็งรัง มีนักวิจัยทั้งของไทยและต่างประเทศที่สนใจเข้ามาทำการศึกษา วิจัยและสำรวจเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ทั้งพืช สัตว์และระบบนิเวศ นักเรียนที่เรียนทางวิทยาศาสตร์ จะต้องรู้จักใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์และมีจิตวิทยาศาสตร์ในการสืบเสาะหาความรู้ การแก้ปัญหา รู้ว่าปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นส่วนใหญ่มีรูปแบบที่แน่นอน สามารถอธิบายและตรวจสอบได้ ภายใต้ข้อมูลและเครื่องมือที่มีอยู่ในช่วงเวลานั้นๆ และเข้าใจว่า วิทยาศาสตร์  เทคโนโลยี สังคม และสิ่งแวดล้อมมีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน ซึ่งเป็นไปตามมาตรฐานการเรียนรู้ที่กำหนดไว้

วิดีทัศน์เรื่อง ติดตามนักวิจัยทางธรรมชาติ

คำถาม
     - กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ในการหาความรู้มีอะไรบ้าง
     - การมีจิตวิทยาศาสตร์ คือมีลักษณะอย่างไร