สาระ มาตรฐานและตัวชี้วัดชั้นปี (ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 ชั้น ม.1 )

สาระที่ 6 กระบวนการเปลี่ยนแปลงของโลก
     มาตรฐาน ว 6.1 เข้าใจกระบวนการต่างๆ ที่เกิดขึ้นบนผิวโลกและภายในโลก ความสัมพันธ์ของกระบวนการต่าง ๆ ที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ภูมิประเทศและสัณฐานของโลก มีกระบวนการสืบเสาะหาความรู้และจิตวิทยาศาสตร์ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำความรู้ไปใช้ประโยชน์

ตัวชี้วัดชั้นปี
     2. ทดลองและอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างอุณหภูมิ ความชื้นและความกดอากาศที่มีต่อปรากฏการณ์ทางลมฟ้าอากาศ
     4. สืบค้น วิเคราะห์และแปลความหมายข้อมูลจากการพยากรณ์อากาศ

จุดประสงค์การเรียนรู้
     1. เข้าใจความสำคัญของการเปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศที่มีผลต่อมนุษย์ สัตว์ พืชและสิ่งแวดล้อม
     2. บอกองค์ประกอบของลมฟ้าอากาศและอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างอุณหภูมิ ความชื้น ความกดอากาศ ความเร็วลมและปริมาณฝนได้
     3. บอกวิธีวัดค่าองค์ประกอบของลมฟ้าอากาศ เช่น อุณหภูมิ ความชื้นสัมพัทธ์ ปริมาณฝน ความเร็วลมความกดอากาศได้
     4. บอกกระบวนการในการพยากรณ์อากาศได้
     5. บอกและแปลความหมายสัญลักษณ์ที่สำคัญในแผนที่อากาศได้

กรมอุตุนิยมวิทยาเป็นหน่วยงานในสังกัดกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ตั้งอยู่ เลขที่ 4353 ถนนสุขุมวิท แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพมหานคร ใกล้สี่แยกบางนา

ในกรุงเทพมหานคร จะเดินทางได้สะดวกด้วยรถไฟฟ้าสายหมอชิต – แบริ่ง โดยลงที่สถานีบางนาซึ่งอยู่หน้ากรมอุตุนิยมวิทยาพอดี หาก เดินทางมาจากภาคกลาง ภาคเหนือหรือภาคอิสานด้วยรถยนต์ ไปตามถนนวิภาวดีรังสิต ขึ้นทางด่วนเฉลิมมหานครที่ดินแดงตรงไปบางนาเลี้ยวลงทางไปสมุทรปราการ เมื่อลงจากทางด่วนประมาณ 500 เมตร ก็จะถึงทางเข้ากรมอุตุนิยมวิทยาซึ่งอยู่ซ้ายมือ และจากภาคใต้ก็เช่นดียวกัน ถ้าเดินทางไปตามถนนพระราม 2 จะใช้การข้ามสะพานพระราม 9 หรือสะพานขึงขึ้นทางด่วนดาวคะนองไปเชื่อมกับทางด่วนเฉลิมมหานครและตรงไป บางนา เช่นเดียวกัน ถ้า เดินทางมาจากภาคตะวันออกจะใช้เส้นทางสายบางนา-ตราด จนถึงสี่แยกบางนาแล้วเลี้ยวซ้ายไปทางสมุทรปราการประมาณ 500 เมตร ก็จะถึงกรมอุตุนิยมวิทยา

วีดิทัศน์ เรื่อง กรมอุตุนิยมวิทยา

กรมอุตุนิยมวิทยาเป็นสมาชิกขององค์การอุตุนิยมวิทยาโลก(World Meteorological Organization-WMO) เมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2492 (ค.ศ. 1949) ทำให้สามารถแลกเปลี่ยนข้อมูลด้านอุตุนิยมวิทยาได้กับประเทศสมาชิก 189 ประเทศ ทั่วโลก

ลมฟ้าอากาศ สภาวะของลมฟ้าอากาศที่เกิดขึ้นใกล้ตัวเรา เช่นฝน อุณหภูมิ เมฆ หมอก คลื่นลม รวมทั้งภัยธรรมชาติที่รุนแรงและไม่รุนแรง ได้แก่ พายุหมุนเขตร้อน พายุฝนฟ้าคะนอง การเกิดอุทกภัย ภัยแล้ง ฯลฯ เกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ของเราอย่างมาก ลมฟ้าอากาศและภูมิอากาศเป็นสิ่งสำคัญ เพราะกระบวนการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในบรรยากาศจะมีผลต่อสภาพแวดล้อมบนพื้นผิวโลก เช่น ดิน น้ำ และสิ่งมีชีวิต ทั้งมนุษย์ สัตว์และพืช องค์ประกอบภูมิอากาศที่มีอิทธิพลต่อพืชได้แก่ แสงแดด อุณหภูมิ และความชื้น เป็นต้น

โดยแสงแดดเป็นปัจจัยสำคัญในการเจริญเติบโตของพืช เพราะแสงแดดมีบทบาทโดยตรงในการสังเคราะห์ด้วยแสง พืชต้องการอุณหภูมิที่พอเหมาะสำหรับการเจริญเติบโต นอกจากนี้อุณหภูมิของดินก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตของพืชด้วย ส่วนความชื้นไม่ว่าจะเป็นความชื้นในอากาศหรือความชื้นในดินล้วนมีความสำคัญ ต่อพืช เช่น ถ้ามีความชื้นน้อยเกินไปก็จะจำกัดการเจริญเติบโตของพืช หรือถ้ามีความชื้นมากเกินไปก็จะทำให้พืชเน่าตาย หรืออาจเป็นการเพิ่มโรคให้แก่พืช เป็นต้น สำหรับมนุษย์แม้ปัจจุบันจะมีการพัฒนาและมีความเจริญในด้านต่าง ๆ มากขึ้น แต่ภูมิอากาศก็ยังเป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อมนุษย์อยู่ เช่น การที่ภูมิอากาศมีอิทธิพลต่อพืชและผลผลิตจึงมีผลกระทบต่อการบริโภคของมนุษย์ ด้วย รวมทั้งลักษณะที่อยู่อาศัย การตัดสินใจในการสร้างบ้านเรือนและการออกแบบวางผังบ้านเรือนเพื่อให้อยู่ อาศัยได้อย่างสะดวกสบาย หรือลักษณะภูมิอากาศอาจเอื้ออำนวยต่อโรคหรือพาหะของโรคอันอาจก่อให้เกิด อันตรายต่อชีวิตมนุษย์ได้ เป็นต้น การ เฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงของลมฟ้าอากาศจึงเป็นสิ่งสำคัญซึ่งทำได้โดยการเก็บ รวบรวมข้อมูลด้านต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องจากการตรวจอากาศภาคผิวพื้น การตรวจอากาศชั้นบน ตลอดจนข้อมูลของสภาพอากาศจากพื้นที่โดยรอบจากดาวเทียม เรดาร์ และนำข้อมูลเหล่านี้มาประมวลเข้าด้วยกันเพื่อพยากรณ์สภาพอากาศให้เรารู้ล่วง หน้า ทำให้เราสามารถวางแผน รับมือกับการเปลี่ยนแปลงของลมฟ้าอากาศที่จะเกิดขึ้นได้

 วีดิทัศน์ เรื่อง องค์ประกอบของลมฟ้าอากาศ

การตรวจอากาศภาคผิวพื้น เป็นการตรวจวัดค่าขององค์ประกอบต่าง ๆ ของลมฟ้าอากาศ เช่น อุณหภูมิ ความกดอากาศ ความชื้นสัมพัทธ์ ปริมาณน้ำฝน ความเร็วลม แสงอาทิตย์ เป็นต้น สถานีตรวจอากาศทุกแห่งทั่วประเทศจะมีเครื่องมือที่ใช้วัดองค์ประกอบเหล่านี้ ติดตั้งอยู่ในสนาม เรียกว่า สนามอุตุนิยมวิทยา ซึ่งเป็นสนามหญ้าตัดสั้น อยู่กลางแจ้ง มีขนาดอย่างน้อยคือกว้าง 6 เมตรและยาว 9 เมตร อยู่ห่างจากสิ่งปลูกสร้างอย่างน้อย 2 เท่าของความสูงของสิ่งปลูกสร้าง ทุกสถานีต้องอ่านค่าต่าง ๆ จากเครื่องมือวัดพร้อมกันทุก ๆ 3 ชั่วโมง และต้องเป็นเวลาตรงกันทั่วโลก โดยเริ่มอ่านครั้งแรก เวลา 07.00 น. ของแต่ละวัน แล้วรวบรวมข้อมูล ที่อ่านได้ส่งไปยังศูนย์กลางเพื่อวิเคราะห์สภาพอากาศและพยากรณ์อากาศต่อไป

 วีดิทัศน์ เรื่อง สนามอุตุนิยมวิทยา

คำถาม
      - เหตุใดสนามอุตุนิยมวิทยาต้องอยู่ห่างจากสิ่งปลูกสร้างอย่างน้อย 2 เท่าของความสูงของสิ่งปลูกสร้าง
      - เวลาในประเทศไทย 07.00 น. ตรงกับเวลามาตรฐานกรีนิช (GMT)ที่เวลาอะไร
      - เหตุใด เทอร์มอมิเตอร์ที่ใช้อ่านค่าต่าง ๆ จึงต้องอยู่ในเรือนเทอร์มอมิเตอร์

 ความชื้นสัมพัทธ์ เป็นการวัดความชื้นในบรรยากาศ โดยวัดอัตราส่วน (เป็นร้อยละระหว่างปริมาณไอน้ำที่มีอยู่ในอากาศในขณะนั้นกับปริมาณไอน้ำที่ จะมีอยู่ได้ เมื่ออากาศอิ่มตัวด้วยไอน้ำที่อุณหภูมิเดียวกัน

     เครื่องมือสำหรับวัดความชื้นในบรรยากาศคือ ไฮกรอมิเตอร์ ซึ่งมีอยู่หลายชนิด ที่เรารู้จักกันดีคือ ไซโครมิเตอร์แบบกระเปาะแห้ง-กระเปาะเปียก ซึ่งเป็นไฮกรอมิเตอร์แบบหนึ่งประกอบด้วยเทอร์มอมิเตอร์สองอัน อันหนึ่งเป็นเทอร์มอมิเตอร์ธรรมดาหรือเรียกว่า เทอร์มอมิเตอร์กระเปาะแห้ง อีกอันหนึ่งเป็นเทอร์มอมิเตอร์ ซึ่งมีผ้ามัสลินหรือผ้าเปียกหุ้มที่กระเปาะ มีด้ายดิบต่อไปยังน้ำในถ้วยที่วางใต้เทอร์มอมิเตอร์เรียกว่า เทอร์มอมิเตอร์กระเปาะเปียก

เมื่อความชื้นในอากาศน้อย น้ำจะระเหยได้มาก น้ำที่อยู่ตรงกระเปาะของเทอร์มอมิเตอร์กระเปาะเปียกจะระเหยโดยดูดความร้อน จากกระเปาะของเทอร์มอมิเตอร์ ทำให้อุณหภูมิที่อ่านได้จากเทอร์มอมิเตอร์กระเปาะเปียกต่ำกว่ากระเปาะแห้ง

ไฮกรอมิเตอร์แบบอื่น ๆ ที่ใช้กันเช่น ไฮกรอกราฟ ใช้เส้นผมของมนุษย์หรือขนของสัตว์บางชนิด นำมาขึงให้ตึงและต่อกับคานกระเดื่องและแขนปากกา เส้นผมจะยืดและหดตัวตามการเปลี่ยนแปลงของความชื้นในอากาศ ปากกาจะขีดบันทึกค่าความชื้นของอากาศลงบนกระดาษกราฟ

วีดิทัศน์ เรื่อง การวัดความชืื้นสัมพัทธ์

อุณหภูมิสูงสุดและต่ำสุด องค์ประกอบอย่างหนึ่งของลมฟ้าอากาศที่จะบอกถึงการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศใน แต่ละวันคืออุณหภูมิ จึงต้องมีการวัดค่าอุณหภูมิสูงสุดและต่ำสุดในแต่ละวันของพื้นที่ต่าง ๆ เพื่อใช้ในการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ เครื่องมือที่ใช้วัดคือเทอร์มอมิเตอร์ ซึ่งมีลักษณะเฉพาะและวางไว้ในแนวนอนในเรือนเทอร์มอมิเตอร์

เทอร์มอมิเตอร์สำหรับวัดอุณหภูมิสูงสุด ภายในบรรจุปรอท มีคอคอดตรงใกล้กระเปาะเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นปรอทจะขยายตัวอ่านค่าได้มากขึ้น และเมื่ออุณหภูมิลดลงปรอทจะไม่สามารถหดตัวกลับลงสู่กระเปาะได้ ลำปรอทจะยังค้างอยู่ที่ตำแหน่งค่าสูงสุด การใช้งานจะวางในแนวนอนโดยให้ปลายของเทอร์มอมิเตอร์เอียงสูงกว่าด้านกระเปาะเล็กน้อย

เทอร์มอมิเตอร์สำหรับวัดอุณหภูมิต่ำสุด ภายในบรรจุแอลกอฮอล์ มีดัชนีแตะติดผิวบนสุดของลำแอลกอฮอล์ เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นแอลกอฮอล์จะขยายตัวผ่านดัชนีไปได้ แต่เมื่ออุณหภูมิลดลงดัชนีจะเลื่อนตามแอลกอฮอล์ลงมาด้วยแรงดึงผิวของ แอลกอฮอล์ การใช้งานจะวางในแนวนอนพอดี ในเรือนเทอร์มอมิเตอร์

ถ้าใช้เทอร์มอมิเตอร์สำหรับวัดอุณหภูมิต่ำสุดวางในแนวนอนที่ระดับยอดหญ้า อุณหภูมิต่ำสุดที่วัดได้จะเรียกว่าอุณหภูมิที่ยอดหญ้า ข้อมูลนี้จะทำให้รู้ จุดน้ำค้าง ซึ่งเป็นอุณหภูมิที่ไอน้ำในอากาศถึงจุดอิ่มตัวโดยความกดอากาศและปริมาณไอน้ำ ไม่เปลี่ยนแปลง ไอน้ำจะควบแน่นเป็นหยดน้ำหรือน้ำค้างเกาะบนใบไม้ ใบหญ้าหรือวัตถุซึ่งอยู่ตามพื้นดินเมื่ออากาศมีอุณหภูมิเย็นลงต่ำกว่า จุดน้ำค้าง 

นอกจากนี้ ยังมีการวัดอุณหภูมิใต้ดินเพื่อศีกษาการเจริญเติบโตทางรากของพืชในระดับ ต่างๆ ด้วย โดยวัดอุณหภูมิที่ความลึกระดับ 5 ,10 ,20 , 50 และ 100  เซนติเมตร

 วีดิทัศน์ เรื่อง อุณหภูมิสูงสุดและต่ำสุด

ปริมาณน้ำฝน เป็นองค์ประกอบที่สำคัญของลมฟ้าอากาศที่ต้องมีการเก็บข้อมูลและเฝ้าระวัง ถ้าปริมาณฝนตกมากเกินไปจะส่งผลถึงการเกิดอุทกภัยหรือดินถล่ม ไร่นาและผลิตผลทางการเกษตรเสียหาย ถ้าปริมาณฝนน้อยเกินไปก็จะส่งผลถึงภัยแล้งที่ทำให้ผลิตผลทางการเกษตรเสียหาย เช่นกัน ทุกสถานีตรวจอากาศจะต้องวัดปริมาณน้ำฝนที่ตกใน 24 ชั่วโมง การวัดจะใช้เครื่องวัดฝนซึ่งมีหลายแบบ ที่ใช้กันทั่วไปคือแบบแก้วตวง ตัวเครื่องทำด้วยโลหะไม่เป็นสนิม มีลักษณะเป็นรูปทรงกระบอก มีเส้นผ่าศูนย์กลางภายใน 8 นิ้ว สูง 145 มม. อ่านค่าโดยการตวงวัดน้ำฝนลงในหลอดแก้วตวงมาตรฐานสำหรับใช้กับเครื่องวัดน้ำ ฝนขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 8 นิ้ว สามารถอ่านค่าได้ละเอียดถึง 0.1 มม. เครื่องวัดฝนต้องติดตั้งอยู่ในพื้นที่โล่งแจ้งและวางตั้งในแนวดิ่ง

เราสามารถใช้ภาชนะที่เป็นรูปทรงกระบอกทำเครื่องวัดฝนได้ เพราะภาชนะทรงกระบอกขนาดเท่าใดก็ตามเมื่อวางไว้กลางแจ้งโดยตั้งในแนวดิ่งก็ จะวัดปริมาณน้ำฝนได้สูงเท่ากัน และอาจวัดความสูงของน้ำฝนได้ง่าย ๆ โดยใช้ไม้บรรทัดวัด

 วีดิทัศน์ เรื่อง เครื่องวัดปริมาณน้ำฝน

ความเร็วลม ทั้งอัตราเร็วและทิศทางของลมมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศ ลมที่พัดมาจากทะเลและมีอัตราเร็วมากก็จะพาไอน้ำเข้ามามาก มีผลต่อปริมาณฝน ทิศทางลมมีผลต่อการเคลื่อนที่ของเมฆ และการเคลื่อนที่ของพายุ เครื่องมือวัดความเร็วลมประกอบด้วย ศรลม (wind vane) ใช้บอกทิศของลมโดยหัวลูกศรซึ่งหมุนได้คล่องในแนวราบจะชี้ทิศที่ลมพัดมา (สวนทางลม) และวัดทิศทางเป็นมุมที่ทำกับทิศเหนือ ส่วนอัตราเร็วลมจะวัดด้วยถ้วยลมหรือ Anemometer ซึ่งหมุนในแนวราบบนยอดเสาที่สูงจากพื้น 11 เมตร  การหมุนของถ้วยลมจะทำให้เกิดไฟฟ้าเล็กน้อยส่งไปยังเครื่องมือวัด ซึ่งจะอ่านค่าอัตราเร็วลมออกมาในหน่วยน็อต ( 1 น็อต คือ 1 ไมล์ทะเลต่อชั่วโมง ซึ่งเท่ากับ 1.853 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ) 

วีดิทัศน์ เรื่อง เครื่องวัดทิศทางและความเร็วลม

เอกสารอ้างอิง
http://bom.gov.au

 แสงแดดความยาวนานของแสงแดด และความเข้มของแสงแดดที่ส่องลงมาในแต่ละวัน มีผลต่ออุณหภูมิบนผิวโลกและสัมพันธ์กับองค์ประกอบอื่นๆของลมฟ้าอากาศ ทั้งความชื้น ลม ความกดอากาศและ   อื่น ๆ ทั้งยังมีผลต่อการระเหยของน้ำและการสังเคราะห์ด้วยแสงของพืชด้วย การวัดความยาวนานของแสงแดดในแต่ละวันวัดได้ด้วยเครื่องวัดแสงแดดที่มีลักษณะ เป็นลูกแก้วกลมใส มีที่สอดกระดาษอาบสารเคมีอยู่ข้างใต้ เมื่อแสงแดดส่องผ่านลูกแก้วจะหักเหไปรวมกันที่จุดโฟกัสบนกระดาษพอดี เกิดรอยไหม้บนกระดาษเป็นทางยาวซึ่งจะบอกความยาวนานของแสงแดด ส่วนความลึกของรอยไหม้จะบอกความเข้มของแสงแดด

วีดิทัศน์ เรื่อง เครื่องวัดความยาวนานแสงแดด

 ความกดอากาศ เป็นองค์ประกอบของลมฟ้าอากาศที่สำคัญมากอีกอย่างหนึ่ง โดยทั่วไปเรียกว่าความดันอากาศแต่ในทางอุตุนิยมวิทยาใช้คำว่าความกดอากาศ เพราะพิจารณาเฉพาะความดันอากาศที่เกิดจากน้ำหนักของลำอากาศที่กดทับบน พื้นที่ 1 ตารางเมตร ความกดอากาศมีหน่วยเป็นนิวตันต่อตารางเมตรหรือบาร์ หรือ ปาสคัล ทางอุตุนิยมวิทยาจะอ่านค่าความกดอากาศในหน่วย มิลลิบาร์ หรือ เฮคโตปาสคัล ความ กดอากาศที่ตรวจวัดได้แต่ละพื้นที่ทำให้บอกได้ถึงการเปลี่ยนแปลงทั้งอุณหภูมิ ความชื้น ปริมาณฝนและทิศทางลม สถานีตรวจอากาศทุกแห่งจึงต้องคอยตรวจวัดความกดอากาศและส่งข้อมูลไปวิเคราะห์ เพื่อใช้ในการพยากรณ์อากาศ

การวัดความกดอากาศใช้เครื่องมือที่เรียกว่า บารอมิเตอร์ ซึ่งมีหลายแบบ ที่ใช้กันมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน คือ บารอมิเตอร์แบบปรอท

 

การตรวจอากาศชั้นบน การเปลี่ยนแปลงของลักษณะอากาศสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงขององค์ประกอบทางลม ฟ้าอากาศที่อยู่เหนือผิวพื้นของโลกด้วย โดยเฉพาะในชั้นโทรโพสเฟียร์ ข้อมูลทางอุตุนิยมวิทยาที่ตรวจวัด เพื่อใช้ในการพยากรณ์อากาศ ได้แก่ อุณหภูมิ ความกดอากาศ ความเร็วลมและความชื้นสัมพัทธ์ของอากาศในระดับต่าง ๆ เครื่องมือในการตรวจวัดข้อมูลเหล่านี้ ในกรมอุตุนิยมวิทยามีใช้อยู่ 2 แบบ

แบบแรกเรียกว่า เครื่องวิทยุหยั่งอากาศ  (radiosonde) ใช้สำหรับตรวจอากาศในระดับสูง เครื่องวิทยุหยั่งอากาศเป็นเครื่องส่งคลื่นวิทยุที่มีอุปกรณ์ขนาดเล็ก (sensor) สำหรับวัดค่าต่าง ๆ ที่ต้องการ ทำงานด้วยแบตเตอรี่ขนาดเล็ก เวลาใช้งานจะผูกติดกับบอลลูนบรรจุก๊าซไฮโดรเจน  บอลลูนจะพาเครื่องวิทยุหยั่งอากาศขึ้นไปยังระดับสูงๆ แล้วเครื่องวิทยุหยั่งอากาศจะส่งคลื่นวิทยุมายังเครื่องรับที่พื้นดิน ซึ่งจะแปลความหมายของคลื่นวิทยุนั้นเป็นค่าของความกดอากาศ อุณหภูมิ และความชื้นสัมพัทธ์ในระดับต่างๆ ได้ และประกอบกับการใช้เครื่องมือคอยจับทิศทางการเคลื่อนที่ของลูกโป่งทุกๆ นาที ก็จะคำนวณหาทิศและความเร็วของลมในระดับต่างๆ ได้ด้วย ข้อมูลเหล่านี้เป็นประโยชน์ต่อการพยากรณ์อากาศอย่างมาก การตรวจวัดนี้ทำได้ถึงระดับสูง 30 กิโลเมตร

แบบที่สองคือ ไพล็อตบอลลูน (pilot balloon) หรือบอลลูนนำ ใช้อากาศชั้นบนได้เฉพาะทิศทางและความเร็วลม โดยใช้กล้องวัดมุม (theodolite) ซึ่งเป็นกล้องที่มีลักษณะคล้ายกับกล้องสำรวจแผนที่ กล้องวัดมุมนี้ สามารถวัดมุมตามแนวนอน และแนวตั้งของลูกโป่งที่กำลังลอยอยู่เพื่อนำไปคำนวณหาตำแหน่งและความเร็วของ ลูกบัลลูน ทำให้รู้ทิศทางและความเร็วลมของอากาศชั้นบน แต่ความสูงจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับลักษณะอากาศ ถ้าอากาศแจ่มใส ก็สามารถตรวจได้สูงมากๆใช้เวลาในการตรวจอาจจะถึง 1 ชั่วโมง แต่ถ้ามีลักษณะอากาศไม่ดีเช่นมีฟ้าหลัวชื้นหรือแห้ง หรือมีเมฆต่ำมากก็ไม่สามารถตรวจวัดได้ ข้อมูลจากการตรวจวัด จะถูกส่งไปรวบรวมและวิเคราะห์ เพื่อพยากรณ์อากาศต่อไป

วีดิทัศน์ เรื่อง การตรวจอากาศชั้นบน

การพยากรณ์อากาศ เป็นการคาดหมายสภาพลมฟ้าอากาศในอนาคต ข้อมูลเริ่มต้นสำหรับการพยากรณ์อากาศนั้น ได้มาจากการตรวจอากาศ ทั้งการตรวจอากาศผิวพื้น การตรวจอากาศชั้นบนในระดับความสูงต่าง ๆ ข้อมูลสำคัญที่ต้องใช้เพื่อพยากรณ์อากาศได้แก่ อุณหภูมิ ความกดอากาศ ความชื้น ลม เมฆ และฝน การที่จะพยากรณ์อากาศในบริเวณใดบริเวณหนึ่ง ต้องใช้ข้อมูลจากผลการตรวจอากาศในบริเวณนั้นร่วมกับผลการตรวจอากาศจากบริเวณ ที่อยู่โดยรอบด้วย นอกเหนือจากกการตรวจอากาศผิวพื้นทั้งบนพื้นดิน พื้นน้ำ และการตรวจอากาศชั้นบนแล้ว ปัจจุบันการตรวจอากาศที่ช่วยให้การพยากรณ์แม่นยำยิ่งขึ้นคือ การตรวจอากาศด้วยเรดาร์และดาวเทียมอุตุนิยมวิทยาด้วย

วีดีทัศน์ เรื่อง การพยากรณ์อากาศ

การวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อพยากรณ์อากาศ เมื่อมีข้อมูลผลการตรวจอากาศแล้ว สิ่งที่ต้องทำเพื่อให้สามารถพยากรณ์อากาศได้ คือการวิเคราะห์ข้อมูลผลการตรวจอากาศเพื่อให้ทราบลักษณะอากาศปัจจุบัน และการคาดหมายการเปลี่ยนแปลงของลักษณะอากาศที่กำลังเกิดขึ้น โดยขั้นตอนแรกเป็นการบันทึกผลการตรวจอากาศที่ได้รับทั้งหมด ทั้งจากในประเทศและจากต่างประเทศ ลงบนแผนที่หรือแผนภูมิทางอุตุนิยมวิทยาชนิดต่าง ๆ เช่น แผนที่อากาศผิวพื้น แผนที่อากาศชั้นบน แผนภูมิการหยั่งอากาศ ด้วยสัญลักษณ์มาตรฐานทางอุตุนิยมวิทยา

 วีดิทัศน์ เรื่อง ข้อมูลสำหรับพยากรณ์อากาศ 

วีดิทัศน์ เรื่อง การวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อพยากรณ์อากาศ

 ขั้นตอนที่สองคือการวิเคราะห์ผลการตรวจอากาศที่ได้จากขั้นตอนแรก โดยการลากเส้นแสดงค่าองค์ประกอบทางอุตุนิยมวิทยา เช่น เส้นความกดอากาศเท่ากันหรือไอโซบาร์ เพื่อแสดงตำแหน่ง และความรุนแรงของระบบลมฟ้าอากาศ เส้นทิศทางและความเร็วลมในระดับความสูงต่าง ๆ เพื่อแสดงลักษณะอากาศในระดับบน และเส้นแสดงการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิตามความสูงเพื่อแสดงเสถียรภาพของ บรรยากาศ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการเกิดเมฆและฝน

วีดิทัศน์ เรื่อง สัญลักษณ์ในแผนที่อากาศ

สำนักเฝ้าระวังแผ่นดินไหว  นอกจากกรมอุตุนิยมวิทยาจะมีหน้าที่ตรวจวัด เฝ้าระวังเรื่องลมฟ้าอากาศ พยากรณ์อากาศแล้วยังมีสำนักเฝ้าระวังแผ่นดินไหว ทำหน้าที่ในการตรวจและวิเคราะห์แผ่นดินไหวทั้งภายในและต่างประเทศ โดยมีเครือข่ายสถานีตรวจแผ่นดินไหวแบบอัตโนมัติ สถานีตรวจวัดอัตราเร่งของพื้นดิน สถานีวัดการเคลื่อนตัวของเปลือกโลก และสถานีวัดระดับน้ำทะเล ติดตั้งอยู่ทั่วประเทศไทย เพื่อตรวจวัด เฝ้าระวัง และให้บริการข้อมูลต่างๆ ที่เกี่ยวกับเรื่องภัยแผ่นดินไหวในประเทศอย่างต่อเนื่อง 24 ชั่วโมง ตลอดจนแจ้งเตือนภัยให้กับพื้นที่เสียงภัยกรณีเกิดแผ่นดินไหวใหญ่ในทะเล และอาจเกิดคลื่นสึนามิได้

วีดิทัศน์ เรื่อง สำนักเฝ้าระวังแผ่นดินไหว

วีดิทัศน์ เรื่อง ระบบการตรวจวัดแผ่นดินไหว

วีดิทัศน์ เรื่อง การเกิดแผ่นดินไหว

วีดิทัศน์ เรื่อง การป้องกันและบรรเทาแผ่นดินไหว